بیشتر مناطق پسته کاری در حاشیه کویر و در مناطقی است که عمدتا تبخیر روزانه آنها در ماههای گرم تابستان بیش از 6 میلیمتر در روز می باشد. بنابراین اگر در آبیاری سطحی در هرنوبت به ارتفاع 100 میلیمتر آب به مزرعه داده شود، در مدت یک هفته نزدیک به 42 میلیمتر آب یا از سطح خاک تبخیر شده و یا از عمق به سطح آمده وتبخیر می شود و نمک آن به جا مانده و به شوری خاک اضافه می گردد و به مرور زمان زمین های کشاورزی ما با افزایش شوری و کاهش نفوذپذیری و کاهش محصول روبرو خواهند شد.
بعبارتی، روش های آبیاری سطحی در مناطق کویری هم راندمان پایینی داشته (حدود 50 درصد) و هم افزایش شوری خاک را بدنبال خواهند داشت.
مهمترین و رایج ترین روشهای آبیاری تحت فشار در باغات پسته بشرح زیر می باشند:
آبیاری قطره ای سطحی
در این روش، آب توسط پمپاژ و با تامین فشار اولیه از فیلترها گذشته تا ذرات معلق آن گرفته شود و پس از عبور از لوله های اصلی و فرعی به لوله های آبده (لوله های قطره چکان دار) رسیده و از قطره چکان بصورت ملایم (یعنی با سرعتی کمتر از نفوذ آب بر سطح خاک) در منطقه تجمع ریشه جاری شده و در خاک نفوذ می کند.
با افزایش زمان آبیاری حتی رسیدن به عمق خیس شده 3 متر هم میسر خواهد بود. بنابراین در این روش بجای خیس شدن تمام سطح کرت، فقط سطح سایه انداز یا منطقه تجمع ریشه خیس شده و آب صرفه جویی شده را می توان برای کوتاه تر کردن دور آبیاری استفاده کرد.
در صورت طراحی و اجرای صحیح، راندمان این روش حدود 90 درصد می باشد و فقط 10درصد آب تلف خواهد شد.
آبیاری قطره ای زیر سطحی
این روش همانند آبیاری قطره ای سطحی بوده با این تفاوت که لوله ها در زیر زمین و در عمق حدود 40 سانتیمتر مدفون می شوند. در این روش آب در زیر خاک و درپای ریشه تخلیه شده و در همانجا نیز به مصرف گیاه می رسد. در این روش بدلیل محدود بودن تبخیر، تجمع شوری نیز کمتر بوده و لذا امکان استفاده از آن در آب با شوری های بالاتر نیز وجود دارد.
از طرفی، حرکت ریشه به سمت آب، موجب تجمع ریشه در اطراف قطره چکانها و نفوذ به داخل آنها خواهد شد که برای جلوگیری از این مشکل باید از هورمونهای خاصی در سیستم تزریق استفاده شود. راندمان آبیاری در این سیستم حدود 95 درصد می باشد.
روش آبیاری لوله های تراوا
این روش آبیاری همانند سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی است با این تفاوت که دیگر قطره چکانی وجود ندارد و خود لوله اسفنجی و دارای منافذ ریزی است که آب را ترواش می نمایند. در این روش نیز لوله ها در عمق خاک مدفون شده و راندمان، حدود 95 درصد می باشد.
روش آبیاری بابلر
در این روش که عمدتا"برای درختان با فاصله زیاد مثل خرما و مرکبات کاربرد دارد، برای هردرخت یک آبفشان (بابلر )که بصورت یک شیر آب با آبدهی حدود 100 تا 500 لیتر بر ساعت می باشد نصب شده و چون آبدهی آن زیاد می باشد آب برسطح خاک جاری شده و دور درخت را غرقاب می نماید. همانطور که ذکر شد، این روش برای ابعاد کاشت 8×8 خرما مناسب می باشد زیرا برای هر درخت یک دایره به قطر حدود 2 متر تسطیح شده و آب داخل آن جاری می گردد. در صورتی که این روش برای آبیاری درختان با ابعاد کاشت بالا بکار رود، دارای راندمان حدود 80 درصد خواهد بود اما از این روش در آبیاری باغات پسته که ردیفی و بصورت پیوسته و نزدیک به هم کاشته شده اند نیز استفاده می شود. بدین ترتیب که در هر طرف درخت نواری به عرض 1 متر یعنی تا سایه انداز درخت ایجاد شده و مابقی سطح پشته آبیاری نخواهد شد. در این نوارها، لوله آبده در پای درخت در زیر خاک مدفون شده و انشعابات بابلر با توجه به بافت خاک با فاصله 3 تا 5 متر از خاک خارج شده و در سایه انداز درخت نصب شده و آب را بر روی سطح خاک جاری می نماید. این آب بین بابلرها پیشروی کرده و نوار خیس شده در دو طرف درخت ایجاد می نماید.
با توجه به اینکه نیمی از سطح پشته ها خشک بوده و فقط 50 درصد از سطح خیس می شود، راندمان این سیستم برای پسته حدود 60 تا 65 درصد خواهد بود .
تنها محدودیت روشهای آبیاری قطره ای، شوری آب است که از دو جهت اثرگذار است، یکی از نظر رسوب املاح و خصوصا" کربناتها که منجر به گرفتگی قطره چکانها می شود و دیگری تجمع املاح در سطح خاک بخصوص در خاکهایی با بافت سنگین (رسی) است.
از نظر میزان مالکیت آب و زمین نیز محدودیت هایی وجود دارد. بهتر است حداقل میزان مالکیت آب، یک شبانه روز در هر 15 روز باشد. برای مالکیت های بیشتر محدودیتی وجود ندارد اما برای مالکیت های کمتر، مشکل تامین زمان مورد نیاز برای آبیاری و هزینه بالای ذخیره آب بوجود می آید.
برگرفته از وب سایت - انجمن پسته ایران
این مقاله هم می تواند به شما کمک کند:
http://www.fater-co.com/files/53646465.pdf