|
تحلیل ریسک کسب و کار
برای هر قسمت کار خود یک برآورد ریسک تهیه کنید.
هدف از این کار تعیین نقاط بحرانی هر گوشه از کسب و
کار شماست. بعد از اینکه کل فرایند کسب و کار خود را ارزیابی کردید تا نقاط بحرانی
کسب و کار خود را تعیین کنید می توانید فعالیت های مختلف کسب و کار خود را الویت
بندی کنید تا مشخص نمایید کدام یک از آنها احتیاج به طرح های احتیاطی دارند و کدام
یک می توانند نادیده گرفته شوند. قبل از اینکه شروع به اقدام کنید این مراحل را
بررسی و
بازبینی نمایید.
فرایند تحلیل خطرات و ریسک های هر کسب و کاری
که در این
روش مورد بررسی قرار می گیرد بر دو نوع اطلاعات برای محاسبه
احتمالات و نقاط بحرانی یک کسب و کار
توجه دارد.
در این تحلیل یک نکته بحرانی وجود دارد. هر
فعالیت، فرایند،
ارتباطات و شخص ثالث می تواند و باید یک ضریب ریسک دریافت کند که
درباره نحوه تعیین این ضریب ریسک در ادامه صحبت خواهیم کرد. همچنین احتمال بروز
مشکل هم برای هر یک از موارد ذکر شده در نظر گرفته می شود. این بدان معناست که یک
فعالیت که مثلاً ضریب ریسک 5 دارد ممکن است به خاطر ایجاد مشکل یک شریک تجاری که
احتمال بروز آن 60 درصد یا حتی یک مشکل داخلی شرکت که احتمال بروز آن 20 درصد است
دچار بحران شود.
و همین فعالیت به علت بروز مشکلی دیگر می تواند می تواند نمره
بحرانی/ احتمال دیگری دریافت کند. که برای درجه بندی آن می توانید از ماتریس زیر کمک
بگیرید. تا مشخص کنید
هر فعالیت یا فرایند در صورت بروز مشکلات مختلف چقدر
بحرانی است و در عین حال میزان وقوع آن چقدر است. در ماتریس زیر هر خانه حاصلضرب دو
خانه عمودی و افقی است که با رنگ خاکستری مشخص شده اند. خانه ای که با رنگ قرمز کم
رنگ مشخص شده است بیشترین احتمال وقوع
(5) را دارد و در صورت وقوع هم بسیار بحرانی
(5) است.
پس از این که میزان بحرانی بودن ریسک و احتمال
وقوع آن مشخص شد شما می توانید با استفاده از این ماتریس نمره بحرانی/ احتمال آن را
محاسبه کنید.
|
احتمال وقوع مشکل |
زیاد
کم |
5 |
10 |
15 |
20 |
25 |
|
4 |
8 |
12 |
16 |
20 |
|
3 |
6 |
9 |
12 |
15 |
|
2 |
4 |
6 |
8 |
10 |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
کم
زیاد |
|
بحرانی
بودن ریسک |
حال می توانید برای یک مشکل مشخص و
هر سیستم،
رابط، شخص ثالث
یا فعالیت کسب و کار خود با توجه به نمره بحرانی/ احتمال آن یک نقشه
احتیاطی تعیین کنید.
برای مشخص کردن میزان بحرانی بودن ریسک (که برای
فعالیت های حرفه ای ، فرایند ها، رابط ها و
افراد ثالث باید انجام گیرد.) به این
صورت عمل می کنیم:
هر فعالیت حرفه ای با توجه به آثار مختلف آن که
گریبانگیر کسب و کار شما خواهد شد از قبیل از متوقف شدن، از کار افتادن یا تغییرات
اساسی باید مورد توجه قرار گیرد:
-
انواع پیشامد هایی که ممکن است بر یک فعالیت
حرفه ای تاثیر منفی بگذارد.
-
بدترین حالت و بهترین حالت در صورت بروز
مشکلات مختلف برای هر فعالیت حرفه ای مشخص گردند. با توجه به این وضعیت ها
تهدید ها مورد بررسی قرار گیرند.
-
ضرر و زیانی که این پیشامد ها باعث می شوند
از زمانیکه آغاز می شوند تا زمانیکه بحران پایان می بابد.
خطراتی که هر کسب و کاری را تهدید می کند
ایمنی
-
احتمال تلفات جانی اعم از از دست دادن جان
پرسنل و جراحاتی که ممکن است پیش آید.
-
احتمال وقوع بلایا و تصادفات مهیب از قبیل
آتش سوزی، انفجار، فروریختن بنا ها و...
-
خسارت های محیطی
-
امنیت اداری و ساختمانی
درآمد ها و بودجه ها
-
از دسترس خارج
شدن درآمد های قابل وصول
-
از دست دادن مشتریان وفادار
-
از دست رفتن موقعیت ها به خاطر زمان رسیدن به
بازار
-
از دست رفتن درآمد های غیر قابل وصول
هزینه ها
-
هزینه هایی که در نتایج مشکلاتی بوجود آمده اند
قابل پیشگیری بوده اند.
-
هزینه هایی که در اثر از دست دادن تخفیف ها،
افزایش هزینه انبارداری، تغییرات سیستم فروش و از این قبیل بوجود می آیند.
-
هزینه های امنیتی
قانونی
-
مشکلاتی که در اثر تغییرات در قوانین ممکن است
بوجود بیاید.
-
کار ها و نتایجی که ممکن است منجر به اقامه د عوی
علیه شرکت شود.
مشکلات در معرض عموم
-
از دست دادن مشتریان
-
بدنامی شرکت
-
از دست دادن اعتماد سهام داران
-
از دست دادن اعتبار در برابر سرمایه گذاران
شکاف امنیتی
-
شکاف امنیتی در سیستم که منجر به
دزدی یا از دست رفتن
اطلاعات شود.
-
شکاف امنیتی در سیستم که منجر به از دست دادن
سرمایه های شرکت شود.
-
مشکلات در خود سیستم امنیتی
مشکلات ایمنی را می توانید به صورت بله یا خیر ثبت
کنید ولی همه انواع دیگر ریسک بر اساس معادل پولی آنها تخمین زده می شوند اگر چه می
توانید بعضی از مشکلات ایمنی را با معادل پولی آن ثبت کنید.
تخمین زدن ریسک ها با پول می تواند کاری غیر دقیق یا
حتی غیر ممکن باشد. در این گونه موارد به سختی می توان بحرانی بودن یک فعالیت را
مشخص کرد و در الویت ها و نقشه های احتیاطی جایی برای آنها تعیین کرد. روش های
مختلفی برای تعیین ضریب یا درجه بحرانی بودن در هر کسب و کاری وجود دارد ولی از هر
روشی استفاده کنید در نهایت باید یک مقدار عددی برای ضریب بحرانی بودن تعیین کنید
همچنان که در ادامه مطلب خواهید دید.
1 = هیچ تاثیری ندارد یا تاثیر آن برای کسب و کار شما
مخرب نیست.
2 = تاثیر کمی دارد می تواند سرعت را کم کند یا باعث
ایجاد مشکلی در آینده شود اگر مشکل پس از 30 تا 60 روز برطرف نشود
3 = تاثیر متوسط سرعت را کم می کند و باید در عرض 2
تا 4 هفته رفع گردد.
4 = تاثیر زیاد در اذهان عمومی، هرینه بالا، ریسک های
قانونی یا ایمنی دارد و باید در عرض 1 تا 7 روز رفع گردد.
5 = رفع مشکل به سختی امکان پذیر است. این مشکل باعث از دست
دادن بخش عمده درآمدها خواهد شد یا ممکن است به قیمت زندگی افراد تمام شود و باید
ظرف 24 ساعت رفع گردد.
برای ارزیابی احتمال وقوع
1- برای هر فرایند، ارتباط و شخص ثالث انواع
مشکلاتی که ممکن است رخ دهد باید مورد توجه و بازبینی قرار گیرد. حال هر کدام از
این مشکلات می تواند بر فعالیت های حرفه ای، ارتباطات و اشخاص ثالث مرتبط با کسب و
کار شما تاثیر گذار
باشد. اکنون برای هر کدام از موارد فعالیت های حرفه ای،
ارتباطات و اشخاص ثالث باید یک پرونده تهیه کنید تا مشکلاتی را که احتمالاً رخ
خواهد داد در این پرونده مشخص نمایید برای هر مسئله ای که مشخص می کنید باید
پروندهای خود را بازبینی کنید و یک برنامه احتیاطی فنی/مدیریتی برای این مشکل به
پرونده های خود اضافه نمایید.
2- برای هر موردی که در قسمت قبلی به آن اشاره کردیم
فعالیت های حرفه
ای تحت تاثیر را تعیین کنید و به پرونده فوق اضافه نمایید. به عبارت
دیگر لیستی تهیه می کنید که شامل کلیه فعالیت های تحت تاثیر مشکلات احتمالی هستند.
3- لیستی که از فعالیت های تحت تاثیر درست کرده اید
را برای تهیه برنامه و نقشه احتیاطی به صورت زیر استفاده کنید.
4- برای هر فعالیت حرفه ای انواع مشکلات مرتبط با آن
را که ممکن است رخ دهد مشخص نمایید
5- خوب حال در نقشه احتیاطی خود این مشکلات را وارد
کنید ( اگر قبلا این کار را انجام نداده اید.)
6- این مشکلات در نقشه احتیاطی شما به عنوان
اطالاعات اصلی استفاده می شوند تا نقشه احتیاطی تهیه شود.
برای هر سناریوی وقوع مشکل یک ضریب احتمال وقوع ثبت
کنید که از 1 تا 5 باشد و بر این اساس:
1 = 0 تا 20 درصد
2 = 20 تا 40 درصد
3 = 40 تا 60 درصد
4 = 60 تا 80 درصد
5 = 80 تا 100 درصد
نمره بحرانی/ احتمال
تعیین کنید
از ضرب ضریب بحرانی
تعیین شده برای هر
کدام از توابع مورد بحث ( از قبیل فرایندها، ارتباطات، اشخاص ثالث و فعالیت های حرفه ای ) در احتمال
وقوع مشکل این نمره بدست می آید.
مثال:
ضریب بحرانی 5 ضرب
در احتمال وقوع مشکل 4 برابر است با نمره بحرانی/ احتمال
20
این نمره را برای
هر
یک از موارد یاد شده و جایی که احتمال وقوع یک مشکل را می دهید مورد استفاده قرار
می گیرد. به این ترتیب عددی بدست آورده اید که
هم حساسیت یک فعالیت یا تابع کسب و کار شما را در خود دارد و هم احتمال وقوع آن را
در نظر گرفته است.
برای فرایند های حرفه ای غیر بحرانی نقشه احتیاطی طرح
نکنید.
همه فرایند های حرفه ای خود را بررسی کنید و ببینید
از بین آنها می توانید بعضی ها را که کم اهمیت هستند حذف کنید؟ مثلاً وقتی که
فعالیتی غیر ضروری است
( یا حساسیت آن کم است یا همان ضریب بحرانی آن کوچک است) نقشه احتیاطی برای آن لازم نیست.
برای حذف یک نقشه احتیاطی بهتر است با مسئولین آن
فرآیند و کسانیکه با آن درگیر هستند مشورت کنید اما به خاطر داشته باشید هیچ پروژه
ای که به ایمنی و جان انسان ها و بهداشت و محیط زیست
مربوط است را حذف نکنید چون اگر حتی
خود به این مشکلات اهمیت نمی دهید مطمئن باشید سازمان های مرتبط به سراغ شما خواهند
آمد و ممکن است کل کسب و کار شما را به خطر بیندازند.
همچنین می توانید هر پروژه ای را که توسط شرکت
یا افرادی دیگر انجام می شود حذف کنید.
فعالیت های حرفه ای را که به یک نقشه احتیاطی نیاز
دارند لیست و الویت بندی کنید.
با لیست کردن و الویت بندی کردن فعالیت های مربوط به
کسب و کار خود مفهوم نقشه احتیاطی برای شما واضح تر می شود و می فهمید که چه باید
بکنید. بعضی سازمان ها به سادگی و فقط بر اساس میزان حساسیت یک فعالیت نقشه احتیاطی
خود را الویت بندی می کنند ولی بعضی سازمان ها برای قضاوت درباره الویت بندی طرح
احتیاطی خود علاوه بر حساسیت یک فعالیت به منابع و زمان محدود خود هم توجه می کنند.
در اینجا دیدگاه هایی را به شما معرفی می کنیم که می تواند به شما در الویت بندی
طرح های احتیاطی کمک کند.
ملاحظات احتمالی برای الویت بندی
-
به همه سناریو های بروز مشکل برای همه فعالیت ها
و فرایند های کسب و کار یک نمره بدهید بر اساس نمره بحرانی/ احتمال
-
به همه موارد مرتبط به ایمنی بالاترین نمره را
بدهید و سپس به بقیه موارد بر اساس همه تهدید هایی که برای آن وجود دارد نمره
بدهید.
-
یک بازبینی واقع بینانه در لیست خود انجام دهید.
به عنوان مثال خطر افزایش قیمت یا خطر از دست دادن درآمد فروش کدام بحرانی تر
است؟
-
طرح احتیاطی خود را ساده سازی و کاربردی کنید و
کار هایی را که باید انجام شود به نفرات اجرایی سازمان خود توصیه نمایید. و بر
اساس آن بخواهید مشکلاتی را که الویت بالا دارند بر طرف کنند.
بازتاب الویت ها را در پروژه احتیاطی خود مشخص
نمایید.
اکنون طرح احتیاطی شما باید به پروژه احتیاطی تبدیل
شود بنابراین آنرا بازبینی کنید و برای هر الویت خود یک وظیفه تعیین کنید و مشخص
کنید چه کسی مسول کدام کار است.
به عنوان یک تمرین مدیریتی ریسک های شناسایی شده را
تحت نظر بگیرید
در نتیجه پروژه هایی که تعریف می شوند تغییراتی رخ
خواهد داد. برای اینکه مطمئن شوید عملیات شما نتیجه بخش بوده است هر تغییر را بررسی
نمایید آیا ریسک کم شده بیشتر شده یا کلا رفع گردیده است. اگر لازم است پروژه های
احتیاطی خود را بازبینی کنید و اصلاحات لازم را انجام دهید.
جمع آوری و ترجمه: علی یزدی مقدم
اين مقاله
اختصاصاً براي
ياد بگير دات كام تهيه شده است و استفاده از آن فقط با ذكر نام
نويسنده يا مترجم و نام ياد بگير دات كام همراه با لينك آن مجاز است
مطالب مرتبط:
|